Pusaka & Pembahagian Harta: Faraid, Wasiat & Hibah dalam Islam

Dalam Islam, pengurusan dan pembahagian harta selepas kematian seseorang adalah satu perkara penting yang ditetapkan dengan jelas dalam hukum Syariah. Ini bagi memastikan hak setiap waris terpelihara dan mengelakkan pertikaian dalam kalangan keluarga. Terdapat tiga kaedah utama dalam pengurusan harta pusaka, iaitu Faraid, Wasiat, dan Hibah, yang masing-masing mempunyai peraturan dan tujuan tersendiri.

1. Faraid

Faraid adalah sistem pembahagian harta pusaka yang telah ditentukan oleh Allah SWT melalui al-Quran dan Hadis. Ia menetapkan kadar bahagian yang wajib diterima oleh setiap waris seperti suami, isteri, anak-anak, ibu bapa, dan ahli keluarga lain yang berhak. Pembahagian ini adalah hak waris yang tidak boleh dinafikan atau diubah sewenang-wenangnya. Proses faraid biasanya perlu melalui Mahkamah Syariah untuk mendapatkan perintah pembahagian yang sah mengikut hukum.

2. Wasiat

Wasiat ialah pesanan yang dibuat oleh seseorang semasa hidup untuk memberikan sebahagian daripada hartanya kepada individu tertentu selepas kematiannya. Dalam Islam, wasiat hanya dibenarkan sehingga satu pertiga (1/3) daripada jumlah harta keseluruhan, dan tidak boleh diwasiatkan kepada waris yang sudah menerima hak melalui faraid melainkan dengan persetujuan semua waris. Wasiat menjadi instrumen penting untuk memastikan seseorang dapat membantu individu atau institusi tertentu selepas kematiannya.

3. Hibah

Hibah pula adalah pemberian harta secara sukarela oleh seseorang kepada individu lain semasa masih hidup, tanpa balasan. Ia sering digunakan untuk memastikan harta diagihkan mengikut kehendak pemberi hibah semasa hayatnya lagi. Hibah menjadi pilihan bagi sesetengah orang untuk mengelakkan pertikaian pusaka selepas kematian kerana harta yang telah dihibahkan tidak lagi termasuk dalam pembahagian faraid.

Kesimpulan

Setiap kaedah ini mempunyai kelebihan tersendiri dan boleh dimanfaatkan mengikut keadaan dan keperluan seseorang. Penting untuk umat Islam memahami perbezaan antara faraid, wasiat, dan hibah bagi merancang pembahagian harta dengan lebih tersusun dan mengikut garis panduan Syariah. Dengan perancangan yang baik, konflik keluarga dapat dielakkan dan hak setiap pihak akan terjamin seperti yang diperintahkan oleh Allah SWT.